آزمونهای بسیار معتبری در مورد آمادگی جسمانی وجود دارد , بعلاوه تجزیه و تحلیل مسابقه و جلسه تمرین , این اجازه را به مربی می دهد که ارزش تکنیکــی و تاکتیکـــی بازیکنان را تشخیص دهد . این موضوع , در جائی که به مسائل روانی مرتبط می شود , اندکی پیچیده می شود , چرا که اغلب همه ما فقط در مرحله ای هستیم که خودمان تصور می کنیم همه چیز را می دانیم , در حالیـــکه ممکن است بازیکنان در این هنگام با مسائل قابل توجهی برخورد کنند . پر واضح است که بگوئیم بازیکنـــان در صورت برخورداری از ذهنیت قوی و آمادگی روانی مناسب , می توانند به حداکثر کارائی خود برسند . برای شناسائی بازیکنــان بهتر , می توان از آزمایشــهای گوناگون استفاده کرد . بیشتر باشگاهــهای حرفه ای در فرانسه و مراکز آموزشی آنها از آزمونهای << تصویری یا پرسشنامه شخصیتی >> استفاده می کنند , اما هیچکـــدام از آنها نیازهـــای مربیــان فوتبـــال را بخوبـــی لحاظ نمـــی کنند .

به همین علت ژرادهولیـــه با کمک ژاک کریویزر ( یک متخصص در کار روان شناسی ورزش ) و ادگارتیـــل ( یک پروفسور روانشناس که قبلا یک آزمایش در این زمینه خلق کرده ) با یکدیگر گروهـــی تشکیل داده اند تا آزمونی ویژه را طراحی کنند . مبنای این کار پرسشنامه شخصیتی ورزشکاران را در بر می گیرد که می تواند در همه نقاط آنرا عملی و معتبر سازد . مبتکران , یک آزمایش ساده را مبتنی بر 117 سوال ایجاد کرده اند که همگــــی مربوط به فوتبال هستند . این آزمون در حال حاضر در تمامی تیمهای ملی بکار می رود , بعلاوه برای همه بازیکنان در مراکز آموزش مقدماتی فوتبال نیز کاربرد دارد .

« اهداف آزمون »

اهداف متعددی وجود دارند که عبارتند از :

الف ) تشخیص ابعاد مهم و قابل توجه شخصیتــــی ورزشکاران و در مرحله بعد , پیش بینـــی الگوی رفتاری و پیشرفتـــی بازیکن .

ب) پیش بینـــی سیر صعودی و موفقیـــت بازیکنـــان در آینده .

پ) انتخاب و گزینش بازیکنـــان بر اساس ملاکهای روانـــی و در زمین مسابقه ( البته در زمینه هـــای تکنیکـــی , آمادگـــی جسمانــــی و ....... قبلا کیفیتهای خود را نشان دادند .)

ت) پرهیز از بکار گیری بازیکنانـــی که پتانسیل کافـــی برای شروع دوره حرفه ای فوتبال ندارند .

ج) بدست آوردن یک ایده بهتر ( شناخت مفید ) از بازیکنـــان فعال در مورد خصوصیات روانـــی و ذهنی آنان با توجه به انتظاراتـــی که از او داریم و بدون توجه به سن بازیکن .

چ) دادن راهکارهای ویژه به مربـــی برای بهترین راه استفاده از یک بازیکن ویژه و در نظر گرفتن راههای درمان آموزشـــی برای ایرادات دیده شده در بازیکن .

« خصوصیات روانـــی که بصورت تخصصـــی تجزیه شده است »

این موارد بعد از مطالعات آماری و مشورت با مربیان شاغل در لیگ گزینش شده که به باور آنـــها نقش ویژه ای در ایجاد یا عدم ایجاد موفقیت بازیکنـــان داشته اند .

« فاکتورهـــای انگیزشـــی »

بر اساس بیشترین مطالعات و تحقیقات علمی , امروزه این پرسشنامه در تجزیه و تحلیل عمقی خود از ترکیبات متنوعی که از انگیزه عمومی بازیکنان خبر میدهد استفاده می کند و می تواند بصورت زیر باشد :

الف) یک ورقه مخصوص , ویژه مربیان برای ارائه مشخصات انگیزشی بازیکنان که درجات تلاشهای انگیزشی بازیکنان را نمایان می سازد و در ارتباط است با :

1) فعالیت خود بازیکن ( جنبه های تکنیکی )

2) کار در تمرینات ( تلاش برای بهبود وضعیت شخصیتی و پیشرفت فوتبال)

3) موفقیت شخصی ( تمایل به مجبور کردن خود برای موفقیت بیش از پیش )

4) داشتن حس رقابت ( تمایل به برنده شدن در نبردهای تن به تن و بدست آوردن پیروزی به هر قیمت )

5) احساس یک تیم بودن ( داشتن حس مشترک تیمی و برای رسیدن به اهداف تیمی تلاش کردن )

و بالاخره بدست آوردن درجات اعتماد به نفس که نقش مهمی در کارهای ورزشکار دارد یا ظرفیتهایی که می توان روی آن حساب کرد .

انگیزه های درونی و بیرونی بر اساس این موارد بخصوص و با همین ترتیب امتیازات , شمارش می شوند . دسته بندی این فاکتورهای انگیزشی و فاکتورهای شخصیتی به ما توانائی پیشگیری قبل از آسیب و همچنین ایجاد شرایط مطلوب برای موفقیت در آینده را میدهد .

« فاکتورهـــای شخصیتـــی »

6 فاکتوری که جدا از فاکتورهای انگیزشی است و بستگی به عملکرد و اجرای بازیکن دارد , بسیار مهم و به مانند یک پوسته مکمل است که به ما اجازه میدهد درجات صداقت را در جوابهای بدست آمده , کشف کنیم . یک ورقه مخصوص که حاوی مشخصات فردی است و به مربیان این اجازه را می دهد که برای دست یابی به بهترین روش , مشخصات روانی بازیکنان را تعقیب کنند .

1)استقامت روانی : پشتکار , سرسختی و ثبات تصمیم که مطالعات بسیار زیادی در این پوسته , بر روی آن انجام شده است .

2) حس رقابتی : برخی بازیکنان , ظرفیت های بسیار بالائی برای سخت تلاش کردن دارند . از این مهمتر میخواهند همیشه برنده باشند و این مهم به آنان اجازه می دهد که مرتبا احساس رقابت بیشتری ( تا جائی که نیاز هست ) داشته باشند .

3) کنترل فعالیتهای بیش از حد : نه تنها برای بازی به آمادگی بدنی نیاز است بلکه باید به تجزیه و تحلیل روشنی از ظرفیت بازیکنان به هنگام رویارویی با یک شرایط سخت و پر فشار سنجیده شود .

4) کنترل احساسات : این مهم به شکلی ثابت و از طریق نوع رفتاری که چه هنگام باختن و موقعی که بازیکن کاملا خسته و ناامید است و چه هنگامی که او برنده و مغرور است , بستگی دارد . در نقطه مقابل آن , شکنندگی روانی وجود دارد که بازیکن با یک دگرگونی رفتاری برای فائق آمدن بر لحظات بحرانی که همه ورزشکاران در طی دوران قهرمانی خود با آن مواجه می شوند , موفق بیرون بیاید .

5) مقاومت در برابر فشار : فشار روانـــی جزء لاینفک و دائمــی برای ورزشکاران حرفه ای می باشد , توانائـــی ایستادن در برابر فشارهای محیطـــی و داشتن قابلیت برای بودن در یک محیط کاملا پر تنش و یا برای قرار گرفتن در یک وضعیت نامطلوب و یا محیط انتقـــاد آلود که همگـــی اینها از خصوصیات بازیکنان بزرگ است .

6) ستیزه جوئـــی : پایداری در موفقیت بدون اعتماد به نفس ممکن نیست و این کاملا با ستیزه جوئـــی و حس تهاجم هدایت می شود . بازیکنانـــی که تمایل کمتری حتـــی به درگیریهای مختصر دارند , زود از میدان بدر می شوند و نمی توانند از موقعیت خود در میدان بازی دفاع کنند و در صورت باختـــن در نبردهای تن به تن نمـــی توانند دوباره برنده شوند و بطور کامل یا حداقـــل قسمت زیادی از قابلیتـــهای خود را بهدر می دهند .

« صداقـــت »

 در پایان این آزمون از پارامترهایـــی استفاده مـــی شود که با توجه به سیستـــم اجرایـــی بالا و بدست آوردن جوابهای مشترک از چند طریق و بر اساس صداقت در جوابـــهای داده شده عمــل خواهد شد . هر جواب بـــی ربطـــی خیلی ساده کشف خواهد شد . ما می توانیم بازیکنی را کشف کنیم که می خواهد تاثیر خوبی از خود بجا گذارد و همیشه بدنبال تائید شدن از جانب مربی است و یا کسی که صمیمانه تر و دقیق تر به قضیه نگاه می کند و توانائی بیان توصیف و تحلیل فردی خود را دارد .

« روش تــجزیـــه »

این بررســـی و تجزیه به معنای تحلیل تک تک فاکتورهای ذکر شده بصورت جدا از هم نمیباشد . بر عکس این یک بررســـی چند جانبه تعدادی از فاکتورهاست که اجازه میدهد تا یک درک صحیح از معضل فرد مشخص بدست آید برای مثال جنگندگـــی و ستیـــزه جوئـــی الزاما باید همراه با توانائـــی کنترل آن باشد در غیر این صورت میتواند منجر به استفاده نا صحیـــح شده و مشکل آفرین باشد . در همین راستا , انگیزه باید با ظرفیت مقابله در برابر فشار و استرس همراه شود وگرنه عواقب منفی در بر دارد . این دو مثال درک مختصری از روش استفاده شده در مفهوم شاخص ها را ارائـــه می دهد . برای هر یک از پارامترها , بازیکنان بر طبق جوابهای داده شده در 9 کلاس متفاوت و بر اساس میانگیــن درصد جوابها طبقه بندی میشوند . مطابق این روش هر کسی به آسانی می تواند نقاط ضعف و قوت خود را درک کرده و نوع برنامه مورد نیازش را برای کارکردن پیدا کند .

« این آزمون چه کسانـــی را نشانه می گیـــرد »

الف) برای تمام بازیکنان که مشغول بازی هستند , هر چند سن آنها ممکن است زیاد باشد .

ب) برای تمام بازیکنانـــی که در دوره آموزش قرار دارند , آنها که بالقوه هستند و تحت تعلیـــم قرار دارند , در این صورت اگر یکبـــار در طول سال از آنها تست بعمل آورده شود , می توانیـــم بفهمیم که آیا این بازیکن دارای روند پیشرفت مثبت است یا منفــی ؟ همچنین این تست شامل کسانـــی است که کاندیدای ورود به مراکز آموزش تمرینی , بخش مطالعات ورزشی و یا مدارس آموزش فوتبال هستند و بعبارت کلی تر , تمام کسانـــی که علاقمـــندند تا فوتبال حرفه ای بازی کنند . این تست همچنین امکان انتخاب بازیکن را فراهم میکند که این عمل بر اساس پست بازیکنان و یا ویژگیهای مشخص آنان صورت می گیرد .

« تشریح و چگونگـــی استفاده از آزمـــون »

    

این آزمون شامل 117 سوال خیلی ساده و مطابــق با زبان فوتبــال است که بازیکنان با توجه به برداشت خود نسبت به تفسیـــر کلمات , جواب می دهند .

هر سوال می توانـــد یکـــی از جوابهای زیر را داشته باشد :

1) با هیچکـــدام موافق نیســـتم و این برای من کاربرد ندارد .

2) اندکـــی موافقـــم و کمـــی به آن علاقمندم .

3) خیلـــی موافقـــم و این ( کمتر یا بیشتر ) از آن چیزی است که احساس می کنـــــــم .

4) صد در صد موافقــــم و من مـــی توانـــم خود را در آن وضعیت تصور کنــــــــم .

(( این آزمون حداکثر 20 تا 30 دقیقه وقت میگیرد .))

همچنین این آزمون برای بازیکنـــان جوانتر نیز قابل برگزاری است که توانائی تمرکز بر روی آن و ماندن در دوره زمانـــی بیشتر برای جواب را ندارد و بسادگـــی زیر میتوان آنرا برگزار کرد :

1) شما سوالات را فردی و به تنهائـــی بخوانید و در برگه جوابها , پاسخ بازیکنـــان را کنتـــرل کنـــید .

2) یک نفر ( مانند مربـــی ) سوالات را با صدای بلند برای همه بخواند و در صورتیکه امتحان بصورت دسته جمعـــی برگزار می شود رعایت 2 اصل زیر اهمیت دارد :

الف) جوابها تا جائیکه ممکن است باید به سرعت داده شود , توجه داشته باشید جوابهایـــی که بلافاصله و بـــی اختیار داده شوند ملاک خوبی برای ارزیابی صداقت افراد است .

ب) در امتحانات دسته جمعـــی در هنگام خواندن جوابها , صدای شما نباید آهنگ خاصـــی داشته باشد .

و درنهایت پاسخها و عملکرد افراد باید در جائی که موارد ایمنی و محرمانه بودن آن کاملا رعایت میشود , قرار گیرد تا بعدا ارزیابی خوبی صورت گیرد .

« اولیـــن نتـــایج »

تیم های ملـــی از فصل قبل , این آزمون را برگزار کرده اند و این نتایج هم برای بازیکنـــان و هم برای مربیان ارسال می شود . بنابراین با توجه به ایرادات و اشتباهـــات مشاهده شده , می توانیـــم اهداف درست و دقیق تری برای بازیکنان جوان در نظر گرفته و به آنان پیشنهاد دهیم .

طبیعتا مربیان , بازیکنان خود را بخوبی می شناسند چرا که آنها را در تمرینات و مسابقـــات زیر نظر دارند و در وضعیتـــی هستند که بخوبی مـــی توانند نتایج این امتحان را در لحظات حساس و سخت و پرفشار , تائید کنند و هنگامیکه یک پیشرفت معنی دار و بر اساس نتایج گذشته ملاحظه می کنیم , در می یابیم که این خیلی منصفانه و کاملا طبیعی است . بازیکنان , خیلی خوب با مسائل کنار می آیند و مشکلات را بدون تجربه قبلی حل می کنند اما هنوز دسته بندی دیگــــری در بازیکنان متوسط وجود دارد که مشخصات معمولـــی دارند و پیشرفت آنها به سالهای بیشتری نیاز دارد . پیش از آنکه اظهار نظر رسمـــی بکنیم , می توانیم بعد از برگزاری آزمون از حدود 500 بازیکن بگوئیـــم که موفقیت داشته ایم , اگر تعدادی خصوصیات مثبت روانـــی مشاهده کنیم . روشن است اگر بگوئیـــم بازیکنـــان جوان در صورت شکست خوردن در مسائل روانی , در ارائه تکنیـــک و شرایط بدنی مطلوب نیز موفق نشده و پیشرفتشان محدود می شود . همچنین مـــی توان مشخصات یک بازیکن را که می تواند پیشرفت قابل ملاحظه و حتی خارج از تصور در یک فصل را داشته باشد , پیدا کرد .

« آزمــون , چگونــه برای مربیــان می توانــد مفید باشد؟ »

این مهم در سطوح زیر امکان پذیر است :

1) تلاش برای بهتر شناختـــن بازیکن

2) آگاهـــی از نقاط ضعـــف و قدرت

3) مقایسه با مشاهدات در داخل زمین

4) تصمیم گیـــری برای بکارگیری بازیکن با توجه به ضعفهای او و قرار دادن او در اهداف بخصوص و ویژه که متنـــاسب او باشد .

5) تشخیص صحیح برای انتخاب بین 2 بازیکن که دارای سطح و توانائـــی یکسان هستند .

6) در صورت لزوم کنار گذاردن بازیکنانـــی که مشخصات آنها بعنوان یـک فوتبالیست نخبه , مناسب نیست .

اما لزوما باید به یاد داشته باشیـــم که در انتخاب بازیکنان باید قابلیت بازی خوب در زمین را در نظر بگیریـــم ( حتـــی بدون توجه به ورقه جوابشان ) . در واقع پرسشنامه شخصیتـــی , انگیزشـــی یک نشانه بسیار مفید برای گزینش بازیکن است اما تنها یک مکمل است و این آزمون سالهای زیادی را می طلبد تا قابلیتهای خود را کاملا نشان دهد . امیدواریم که تعدادی از باشگاههای حرفـــه ای بدنبال این روش باشند بخصوص هنگام استخدام بازیکنان جوان در مراکز آموزشـــی مقدماتـــی به تعبیری نیروهایی که مشخصات و ویژگیهای درستـــی نداشته باشند , فوتبال را به عنوان یک حرفه نخواهند داشت . بین 5 یا 6 سال ما قادر خواهیم بود بازیکنانـــی را که در سطح بالائـــی موفق بوده و در واقع پیشرفت مطلوبـــی نیست به شروع کار خود داشته اند , شناسائـــی و کنترل کنیـــم , اما در هر مورد باید آگاهـــی و ارتباط تنگاتنگـــی بین مربیان و بازیکنان در ارتباط با جنبه های روانـــی و سطح عملکرد و اجرا وجود داشته باشد و این چیزی است که در ارزیابی صحیح بازیکنان بسیار مهم و تعیین کننده است .