پاسخ بدن به محرکهای بیرونی ودرونی، فشار روانی یا استرس  نامیده می‌شود.

استرس بر دو نوع است – نوع منفی  و نوع مثبت . که میتواند متاثر از محرکهای بیرونی و درونی باشد.برای درک بیشتر به این مثال ها توجه کنید:

شکست در یک مسابقه ، خراب کردن پنالتی ،  سقوط به دسته پائین تر ، حتی نیمکت نشینی و....که تماما عوامل منفی بشمار میروند تولید فشار ( استرس) میکند. از سوی دیگر ایجاد فشار روانی میتواند در اثر شادی و هیجانات بالای ناشی از شادکامی باشد ،مثل : زدن آخرین گلی که  منجر به آقای گلی میشود،گرفتن پنالتی در بازی فینال که منجر به قهرمانی میشود.و..... (محرکهای بیرونی) و اما محرکهای درونی : بدست آوردن رضایت مربی جهت فیکس شدن در بازی ها ، جلب نظر مربی تیم ملی جهت دعوت به تیم  ،کتمان آسیب دیدگی جسمانی جهت جلوگیری از نیمکت نشینی و ...... .


 


فشار روانی می‌تواند هم واکنش‌های مثبت و هم منفی ایجاد کند. به عنوان مثال  ، شاید به دلیل ضعف تکنیکی و پوشاندن این مسئله دائما به خود فشار روانی وارد کنید که نتیجه ای جز زیان خود نخواهد داشت ،ودر مقابل ممکن است شما بتوانید از همین نکته کمال استفاده را برده و با برانگیختن خود و تلاش وممارست بتوانید بیش از آنچه که در شرایط عادی از خود نشان داده اید موفقیت بدست بیاورید.

استرس در شرایط نرمال آن عامل محرک مثبتی برای انجام فعالیت های روزمره ما ست .مانند دقت نظر در رسیدن به موقع به تمرینات .(‌باید زودتر برم وگرنه دیر به ورزشگاه میرسم )

دلایل صدمات فشار روانی چیست؟


استرس در دونوع خود ( مثبت و منفی) موجب ترشح هورمون های خاصی در بدن بازیکن شده و واکنش های شیمیائی بوجود آمده  از این ترشحات، عکس العمل های جسمانی مختلفی را موجب میشوند. میزان استرس به زمانی که فرد در شرایط استرس زا قرار دارد برمیگردد.چنانچه یک فوتبالیست پشت ضربه پنالتی قرار گرفته و در شرایط زدن توپ باشد (جو ورزشگاه ، فشار تماشاچیان ، انتظار هم تیمی ها و مربیان ،بیننده های تلویزیونی و ...... ) فشاری بسیار بالائی تمام وجود بازیکن را فرا گرفته و در شرایطی که مهارت مدیریت و کنترل موقعیت را  نداشته باشد توپ را خراب میکند. چه بسا بهترین فوتبالیست ها نیز ضربه را به اوت بزنند ( مارادونا،رونالدو و..) در همین مثال قسمت عمده  مدت فشار  تا زدن ضربه ادامه داشته و با توجه به گل شدن و یا نشدن میزان ،نوع و شدت آن  تغییر میکند.در این جا کل اوج میزان فشار و تغییرات هورمونی و شیمیائی بدن چند دقیقه به طول میانجامد و بدن امکان تحمل فشار را داشته و میتواند خود را سازگار کند ، ولی تصور کنید فوتبالیستی همین فشار روانی با همین میزان ،نوع و شدت برای بدست آوردن پیراهن تیم ملی تحمل کند  آنهم به مدت چندین ماه ...؟ تحمل آن خارج از تصور و قطعا موجب آسیب روانی شدید فرد میگردد.

 

چطور فشار روانی را تشخیص دهیم؟


 هنگامیکه یک بازیکن بمدت طولانی در معرض تحریک و فشار روانی باشد ،تغییراتی کاملا مشخص پدیدار گشته و برخی از نشانه های ذیل بوجود میآیند:


-کم حوصلگی

- افزایش ضربان قلب  (انگار قلبم داره میاد تو دهنم )

- تحریک پذیری (بشدت نسبت به مسائل ساده حساس میشود : شوخی های معمولی زود از کوره بدرش میکند)

- بی خوابی (دائما این پهلو و اون پهلو میشی ولی از خواب خبری نیست!)

- دردگردن یا پشت (احساس گرفتگی  بیمورد عضلانی، با گرفتگی ناشی از تمرینات اشتباه نشود. )

- خستگی (سستی،رخوت،بیحالی )

- سردرد

- ناراحتی های دستگاه گوارش

- یبوست /تکرر ادرار

- افزایش یا کاهش اشتها

-         از دست دادن تمرکز


چقدر تحت تاثیر فشار روانی هستم؟


پاسخ به سوالات زیر میتواند میزان فشار روانی در شما را ارزیابی کند :

- میتوانید با کسی شوخی کنید و یا با شما شوخی های متعارفی انجام دهند؟


- آیا خوابیدن کاری دشوار شده و شما براحتی بخواب نمیروید؟


- تازگی ها حساس شده اید؟



- فکر میکنید مربی و کادر فنی تیم ، بیش از توانتان از شما مسئولیت میخواهند؟

- آیا علائم جسمی فشار روانی را تجربه می کنید( افزایش فشار خون ویا  ...)

- آیا علاقه خود به تمرینات و مسابقات  را از دست داده اید؟

- آیا در تمرکز بر تاکتیک های ارائه شده توسط مربیان  دچار ناتوانی هستید؟

- آیا شما به آرامبخش ها و احیانا سیگار و...  تمایل پیدا کرده اید؟

هرچه تعداد پاسخ های مثبت شما به سوالات ذکر شده بیشتر باشد فشار روانی وارده زیادتر است و چنانچه شما به 4 سؤال از 8 سؤال فوق جواب مثبت بدهید، در آن صورت لازم است که جهت مقابله با فشار روانی اضافی تان  فعالیت های ذیل را در برنامه های خود بگنجانید:

 


انجام تمرینات با نشاط ورزشی  ترجیحا تیمی

ماساژ درمانی
کاستن موقت از حجم زیاد فعالیت های روزمره و افزایش استراحت ( استراحت به معنی خواب نیست ! ).
جلب حمایتهای عاطفی پدر ، مادر ، همسر ،فرزندان ، دوستان ، گروههای اجتماعی وابسته  

سفر های تفریحی  
پر کردن اوقات فراغت بوسیله سرگرمی های دوست داشتنی.
عبادت و خلوت های عارفانه
ریلکسیشن

 بهره گیری از مشاوره متخصصین فن  

و.........

پس نتیجه میگیریم که استرس میتواند هم مثبت باشد و هم منفی ،  هم درونی هم بیرونی ،هم محرک هم مخرب و...  با یک مشاوره خوب از یک مشاور خوب میتوانیم استرس را بخوبی تجربه کنیم.